Sosyal fobi olarak da adlandırılan sosyal kaygı bozukluğu; bireyin toplumsal durumlar karşısında yargılanma, olumsuz değerlendirilme veya reddedilmeye ilişkin yaşadığı hastalık derecesinde aşırı kaygı ya da korkudur.
Sosyal kaygı bozukluğu olan insanlar aptalca, garip ya da sıkıcı görünmekten endişe ederler. Genellikle sosyal veya performans durumlarından kaçınırlar ve bir durumdan kaçtıklarında kaygı ve sıkıntı yaşarlar. Sosyal anksiyete bozukluğu olan birey korkulan bir durumla karşı karşıya kaldığına tam teşekküllü olarak savunma haline geçer.
Korkularının aşırı ve mantıksız olduğunu fark ettikleri halde, sosyal anksiyete bozukluğu bir çok insanı etkilemektedir ve en sık görülen ikinci anksiyete bozukluğudur.
Sosyal anksiyete bozukluğunun başlangıcı çocukluk yıllarına dayanır. Bireyler çocuklarının küçük yaşlardaki aşırı utangaçlığını normal olarak görse de bunun bir rahatsızlık olabileceğini göz ardı etmemelidirler. Çünkü sosyal anksiyete bozukluğu, muzdarip kişilerin yaşamına hasar verebilir. Belirtiler o kadar aşırı olabilir ki günlük yaşamı bozabilir ve
rutinleri, mesleki performansı ya da sosyal yaşamı önemli ölçüde etkileyebilir.
Ayrıca sosyal anksiyete bozukluğu olan bireyler majör depresif bozukluk ve alkol kullanım bozuklukları geliştirme riski altındadır.
Sık Görülen Belirtiler Nelerdir?
- Kızarma
- Titreme veya kaslarda gerginlik
- Terleme
- Çarpıntı
- Mide krampları ya da boğaz kuruluğu
- Kekeleme ve ya ses titremesi
Sosyal Fobi Belirtilerinin En Sık Görüldüğü Durumlar Nelerdir?
Sosyal kaygısı olan insanlar genellikle aşağıdaki durumlarda ciddi sıkıntı yaşarlar:
- Yeni insanlarla tanışmak
- Eleştirilmek ya da yargılanmak
- Dikkat merkezi olmak
- Bir şeyler yaparken izlenebilir olmak
- Resmi, kamusal bir durumda bir şeyler söylemek zorunda kalmak
- Yetkili kişilerle buluşmak (ünlü ya da önemli kişiler)
- Sosyal ortamla düşüncelerini ifade etmek
- Rol yapmak ya da topluluğa karşı konuşmak
- Başkalarıyla göz temasında bulunmak
- Halka açık alanlarda telefon görüşmeleri yapmak
Etkili tedavilerin bulunmasına rağmen araştırmalar, sosyal anksiyete bozukluğu olan kişilerin % 5’inden azının semptomların başgösterdiği yıldan itibaren tedaviye başvurduğunu göstermiştir. Hastaların büyük bir bölümünün ise yardım aramadan önce 10 yıl veya daha fazla sürede semptomların etkisi altında olduğu görülmüştür.
Sosyal Fobi Tedavisi
Sosyal anksiyete bozukluğu olan bireye ilaç tedavisi veya psikoterapi uygulanır. Hastanın durumu göz önüne alınarak bazen terapi bazen ilaç tedavisi uygulansa da bazen her iki yöntem birlikte kullanılabilir.
Sosyal Fobi’de en sık uygulanan terapi şekli Bilişsel ve Davranışçı Terapidir. Bu aşamada genellikle kaygı yönetimi, eğitimi uygulanır ve hastanın anksiyeteye karşı başa çıkma stratejileri geliştirilir. Ayrıca gerek terapi gerekse ilaç tedavisi kesinlikle uzman kontrolünde gerçekleştirilmelidir.
