Bir hikaye anlattığınızda, bir bağlantıyı ateşlersiniz.
Hikaye anlatmak, insanların tarih boyunca kullandığı iletişim yoludur.
Gündelik olaylar çocuklara anlatılacak hikayelere dönüştü. Katipler ve rahipler dini hikayeler anlattı. Liderler ise maceralarındaki kahramanlık hikayelerini anlattılar.
Bu hikayeler nesilden nesile geçti. Bazıları tarih kitaplarında yer aldı. Bazıları kültürün bir parçası oldu. Bazıları ise ailevi değerlerle iç içe geçti.
Hikayeler Neden Önemlidir?
Hikayeler insan bilişi ve iletişiminin merkezidir. Hikayeler aracılığıyla diğer insanlarla bağ kurarız ve hikaye anlatımı, gerçeklerin ve olayların nakledilmesinden çok daha fazlasıdır.
İnsanlar olarak, hikayeler otomatikman ilgimizi çeker çünkü hikayelerde kendimizin yansımasını görürüz.
Kaçınılmaz olarak hikayelerdeki anlamı yorumlarız ve kendimizi daha iyi anlarız.
Fakat şu anda; bilginin, konseptlerin ve fikirlerin sürekli olarak tüm yönlerden bizi bombardıman altına aldığı hızlı bilgi çağında yaşıyoruz. Hikayeler bizim için hala gerçekten önemli mi?
İşte hikayelerin önemli olmasının ve insan varlığı için gerekli olmaya devam edecek olmasının altı sebebi…
1) Hikayeler evrenseldir
Her kültürün anlatacak hikayeleri vardır. Bu hikayeler, hayat hakkındaki düşüncelerimizin temelini oluşturur.
Hikayeler kültürü korur ve kültürel bilgileri bir nesilden diğerine aktarır. Aslında hikayeler kültürü hayatta tutar.
Hikayeler; eski geleneklere, efsanelere, mitlere ve arketiplere sonsuz bir bağlantı sağlar.
Fakat aynı zamanda bizi kendimiz ve dünyamız hakkındaki evrensel gerçeklere bağlar.
Hikayeler aracılığıyla tutkuları, korkuları, üzüntüleri, zorlukları ve eğlenceleri paylaşırız ve insanlarla bağlantı ve iletişim kurabilmek için ortak bir payda buluruz.
Hikayeler evrenseldir ve kendimizi daha iyi anlamamıza ve başkalarıyla ortak noktamızı bulmamıza yardımcı olan anlam ve amaçları aktarır.
2) Hikayeler dünyadaki yerimizi anlamamızı sağlar
Hikayeler nesillerin ötesine geçer. Diğer insanlarla bağlantı yaratır. Zengin duyguları ve neşe, üzüntü, zorluk ve başarısızlık gibi duyguları hikayelerle deneyimleriz. Davranışları ve sonuçlarını öğreniriz.
Hikayeler bize diğerleriyle ortak noktalarımızı gösterir. Diğer insanların kim olduklarını ve dünyadaki yerimizi anladıktan sonra farklılıklarımıza rağmen diğer insanlarla bağ kurarız.
Hikayeler hayallerimizdeki anlatıları gerçekmiş gibi tecrübe etmemize olanak sağlar ve bu tecrübe sadece hikayeleri dinlemekten ibaret olsa da saf duygular hissederiz.
Beyniniz hayal edilen anlatıları gerçekmiş gibi tecrübe eder. Hikayeyi okumak veya dinlemekle gerçekten tecrübe etmek arasında beynimizin bilgiyi işleyişi açısından ufak farklar vardır. Bunun dışında her şey aynıdır.
Nasıl düşündüğümüz, ne hissettiğimiz ve kararlarımızı nasıl meşrulaştırdığımız hakkında hikayeler anlatarak kimliğimizi oluştururuz.
Bu tür zengin deneyimlerle eşsiz bakış açımızı ve dünyadaki yerimizi anlarız.
3) Hikayeler akıllıca hareket etmeyi öğrenmemizi sağlar
Hikayeler bizi insan yapar. Hikayelerden öğrenilecek inanılmaz büyüklükte dersler vardır.
İnsan beyni hikayeler aracılığıyla iletişim kurmaya doğuştan eğilimlidir. Hikayeler sayesinde hayatın, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırmamıza yarayan sosyal normlar da dahil olmak üzere, birçok boyutunu anlarız.
Hikayeler öğrenmeyi etkili hale getirir. Bu yüzden çocuklar hikaye anlatıcılığıyla sıkı bağ kurar. Çocuklar hikayeleri duymak için sabırsızlanırlar çünkü merak onları doğasında vardır ve sürekli dünya hakkında daha çok şey öğrenmek isterler.
Bir hikaye duyduğumuzda ya da okuduğumuzda bilgiyi daha iyi daha iyi işlemeye ve ezberlemeye eğilimliyizdir. Çünkü hikayeler ruhumuza derinden işler ve kavramları, düşünceleri ve fikirleri daha derin bir şekilde anlamamızı sağlar.
Hikayeler, yüzyıllardır bilgiyi aktarmak için kullanılır ve önemli öğretiler hikayenin içine katıldığında o bilgiyi eşsiz bir biçimde benimseriz. Çünkü hikayenin gerçek elemanlarından ziyade arkaplanındaki duyguları hatırlamaya eğilimimiz vardır.
Bir hikaye bizi harekete geçirdiğinde, aksiyon almak için motive oluruz ve ikna gerekmez.
En saf haliyle, hikayeler bize kötüden iyiyi öğretir ve sosyal durumlarda nasıl akıllıca hareket edeceğimizi, etmezsek sonuçlarının neler olacağını kavratır.
4) Hikayeler dünyaya bakış açımızı şekillendirmemize yardımcı olur
Herkesin anlatacak bir hikayesi vardır. Sizin de var ve eğer dikkatlice bakarsanız hikayelerinizin deneyimlerinizden oluştuğunu görürsünüz.
Hikayelerinizdeki anlamı şekillendiren sizin bakış açınızdır.
Aynı şekilde; hikayeleri duyduğunuzda, deneyimleriniz bakış açılarınızdan dolayı farklı olsa bile, diğer insanla aynı temel tecrübeleri paylaştığınızı anlarsınız.
Hikayeler; bilimden ilişkilere, hislerden hatıralara ve sorulardan itirazlara kadar her deneyimimizi açıklamamızı sağlar.
Aklımız; duyduğumuz, okuduğumuz ya da dinlediğimiz her hikayeyle duygusal ve bilişsel bağ kurarak dünyaya bakış açımızı şekillendirir.
Anlattığınız hikayeler dünyayı algılayış şeklinizi, dünyayı algılayış şekliniz ise anlattığınız hikayeleri biçimlendirir.
5) Hikayeler diğer insanları ve onların bakış açılarını anlamamıza yardım eder
Birisi size hikayesini anlattığında ona nasıl bağlandığınızı fark ettiniz mi? Ya da kendi hayatınızla ilgili bir hikaye anlattığınızda çevrenizdeki insanların nasıl ilgili yaklaştığını?
Hikayeler bizi gerçeklerimizden uzaklaştırır. Zihnimiz diğer insanların yeni deneyimlerine ve algılarına, onların nasıl düşündüklerine ve hissettiklerine açılır. Çoğu insan finansal rakamlarla ilgili bir sunumdan sıkılır. Ancak hemen hemen herkes iyi anlatılan düzgün bir hikayeyle büyülenir.
Hikayeler dikkatimizi toparlar ve hayal dünyamızı tetikler. Bir hikaye duyduğunuzda gerçekliğinizin dışına çıkarsınız ve kendinizin bir başkasının yerine koyarsınız. Onların bakış açısını deneyimler, duygularını, aksiyonlarını ve kararlarını idrak edersiniz. Bir başkasının hayat hikayesini dinlediğiniz zaman, o kısa süre içinde sanki o hikayeyi yaşıyormuş gibi olursunuz ve bu tecrübe diğer insanların tecrübelerinden dersler çıkarmanıza olanak sağlar. Kısacası, hikayeler diğer insanlarla empati yapmayı öğrenmenize yardımcı olur ve onların bakış açısını anlarsınız.
Bir araştırmaya göre, okumak sizi daha anlayışlı bir insan yapar.
6) Hikayeler bilgiyi ve gelenekleri nesilden nesile aktarır
Farklı kültürlerden bazı öğretmenlerin ve aydınların zaman içinde bilgeliği aktarmış olduklarını biliyoruz ve bunu temelde hikayeler aracılığıyla gerçekleştirdiler. Tüm zamanların en etkili dini kitaplarından veya el yazmalarından bazılarına bakarsanız, bunların neredeyse tamamen hikayelerle dolu olduğunu fark edeceksiniz. Bunun sebebi; hikayelerin, bilgileri ve gelenekleri nesillerce aktarmasıdır. Orijinal dini metinlerdeki kelimeleri tanıyamayabilirsiniz ama Yusuf ya da Sare gibi karakterlerlerin hikayelerini okuduğunuzda onlarla empati kurmanız çok olası.
Nesilden nesile bilgi ve gelenekleri aktarmak istiyorsanız, internetten önce bunu yapmanın yolu hikaye anlatmaktı. Bugün bile hikayeler basit sunumlardan daha çok dikkat çekmekte.
Kısa alegorik hikayeler; esasen davranış kalıpları olan, toplum içinde iyi çalışan ve nesilden nesile geçen gelenek ve görenekleri içerir. Bu inanılmaz değerli bir bilgidir. Çünkü eğer uygun şekilde davranmazsanız toplumdan aforoz edilirsiniz ve bu da çok daha az tatmin edici ve başarılı bir hayat yaşayacağınız anlamına gelir.
Eğer zaten makul seviyede başarılı bir hayatınız varsa bunun için teşekkür edeceğiniz hikayeleriniz de var demektir. Çünkü bildiğiniz şeylerin çoğunu bu şekilde öğrenirsiniz. Ebeveynleriniz ve atalarınız da aynı bu şekilde öğrenmişti.
Hikayeler kültürümüzde ve davranışımızda böylesine temel bir rol oynadığı için, bilgilerimizi yeni veya eski hikayeler aracılığıyla gelecek nesillere aktarmaya devam edeceğiz.
Hikayeler Neden Önemlidir
Teknoloji, yeni içerik oluşturmak için bu kadar çok dinamik fırsat sunsa da, insanlar yine de dünyayı anlamak için hikayeler yazmaya can atacaklar. Ne kadar çok bilgi üretirsek, hikayeler o kadar değerli olur. Çünkü onlar olmadan neyin önemli olduğuna dair bakış açımızı kaybederiz. Ve her zamankinden daha çok bilgiyle dolu bir dünyada gerçekten önem arz eden bilgiyi ayırt etmek çok daha zordur.
Hikayeler bu sorunu çözmemize yardımcı olur.
Eğer belirli bir problemi nasıl çözeceğinizi bilmek istiyorsanız bilgiye ihtiyacınız olacaktır ve onu birçok kaynaktan birçok farklı şekilde elde edebilirsiniz.
Ama eğer nasıl iyi yaşanacağını bilmek istiyorsanız hikayelere ihtiyaç duyacaksınız ve bunun kendi hikayenizi yaşamaktan, hatalar yapmaktan ve ilerledikçe öğrenmekten başka alternatifi de yok.
Hikayeler her zaman önemli olacak. Şimdi ve gelecekte…
