Her deprem sonrası gündemimize gelen sorulardan birisi de “Depremi Çocuklara Nasıl Anlatmalıyız?” sorusudur.
Ülke genelinde depremi birebir yaşamamış dahi olsa birçok evde bu soru gündeme gelmektedir.
Deprem, tıpkı diğer doğal afetler gibi depremi doğrudan yaşamayan çocuklarda dahi çeşitli korkulara sebep olabilir.
Tıpkı ölüm ve diğer doğal felaketlerde olduğu gibi depremle ilgili çocuğa yapılacak olan açıklamada çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine uygun olmalıdır.
Okul öncesi dönemde çocuklar “Neden?” sorusunu sık sık sorabilir. Buna hazırlıklı olun ve mümkün olduğu kadar basit cevaplar vermeye çalışın.
“Yer hızlı sallandığı için binalar ayakta durmakta zorlanmış” gibi basit bir açıklama yapabilirsiniz.
Ayrıca bu sorularla çocuğun aslında ebeveynlerinden duymak istedikleri şey güvende olup olmadıklarıdır.
Aynı felaketin kendilerinin ve sevdiklerinin de başına geleceğine dair endişe ve korkular yaşayabilirler.
Bu noktada kendisinin ve sizlerin güvende olduğunuzu ve her şeyin yolunda olduğunu ona sıklıkla tekrar etmeniz gerekecektir.
Bu esnada ona endişelenmemesini ya da korkmamasını söylemek işe yaramaz, çünkü bu sözler onun bu şekilde hissetmesine engel olmaz. Bunun yerine ona “tüm bu olanlar seni korkutmuş ve endişelendirmiş olabilir, ama bizler annen ve baban olarak senin yanındayız ve bir tehlike anında seni koruyabilmek için hazır olacağız” diyerek onun duygularını anladığınızı ve kabul ettiğinizi ona hissettirebilirsiniz.
Özellikle yanında olmayan yakınları için endişelenebilirler, çünkü onların olay yerinden uzakta olduklarını kavrayamayabilirler. O nedenle bu kişilerin de güvende olduklarını söyleyip gerekirse onları telefonla aratabilirsiniz.
Bu yaş grubunda kaygılar oyun, uyku ya da yeme rutinlerinde değişim gibi daha çok sözel olmayan yollarla kendisini gösterir. Çocuğunuzun bu türden sözel olmayan kaygı belirtilerine karşı uyanık olmanız, sarılma ve kucaklamalar gibi yine sözel olmayan yollarla onun kaygılarına cevap vermeniz önemlidir.
Eğer depreme ya da depremle ilgili haber ve görüntülere maruz kalmamış ise neredeyse hiç tepki vermeyebilecekleri gibi böyle bir durumda daha çok ebeveynlerinin tepkilerinden de etkilenebilirler. Aslında çocuklar hepimizin tahmin ettiğinden çok daha dirençlidirler. Önemli olan çocuğunuzun kaygı ve korkularına yardımcı olabileceğiniz ve ona kendisini sizin yanınızda güvende hissedebileceği konusunda sizin kendinize güvenebilmenizdir. Bunun yolu da kendi hislerinizin farkına varmanız ve kendi kaygı ve korkularınızı kontrol edebilmenizden geçer.
Eğer çocuğunuzun depremle ilgili fazla bir şey duymadığından ve bu nedenle de çok etkilenmediğinden çok eminseniz o zaman konuyu açmak ve detaylandırmak konusunda çok ısrarcı olmayın.
Okul çağında çocuklar ise, okul ve benzeri faaliyetler sebebiyle daha fazla bilgiye açıktır. Bu yaş grubu ölümün kalıcı bir durum olduğunu bilmesine rağmen kendilerinden çok uzakta gerçekleşen bir felaketin bile çok yakın zamanda kendi başlarına gelebileceği ile ilgili kaygı duyar ve bu kaygıyı kontrol etmekte zorlanırlar.
Okul çağındaki çocuğunuzla konuşmaya kendi hislerinizden başlayabilir, olanların sizi gerçekten üzdüğünü söyleyip onun nasıl tepki vereceğini bekleyebilirsiniz. Çocuğunuzun olaylar ile ilgili ne bildiğini, bunu okulda arkadaşları ya da öğretmenleri ile konuşup konuşmadığını öğrenebilirsiniz. Ona yer kabuğunun hareketliliği ve bununla bağlantılı olarak depremin nasıl bir doğa olayı olarak ortaya çıktığını çok fazla detaya girmeden anlatabilirsiniz. Bu noktada önemli olan çocuğunuzu kaldırabileceğinden fazla bilgiye boğmamak gerekir.
Bu çocuklar yaşları itibariyle zaman zaman olaylar arasındaki sebep ve sonuç ilişkilerini kurmakta zorlanabildiklerinden bir sonraki adım onlara depremin binalara, evlere, insanlara verebileceği olası zararlardan bahsetmek olmalıdır. Deprem ve etkileri hakkında kısaca bilgilendirilmiş olan çocuğunuzun ihtiyacı ise kendisinin güvende olduğu hissetmektir. Bunu kendi evinizin güvenliği konusunda ne tür önlemler aldığınızı, annesinin, babasının, büyükanne ve büyükbabasının onu çok sevdiğini, onun güvenliğini sağlamak için yanında ve hazır olacağınızı sıklıkla belirterek yapabilirsiniz. Çocuğunuz eğer deprem bölgesindeki çocuklar için endişe edecek olursa onlara yardım etmek üzere çevrelerinde bir sürü yetişkinin olduğunu söyleyerek onu rahatlatabilirsiniz.
