4-5 yaş çocuğu artık kendisinden başka bir dış dünya olduğunu, kuralları, başkalarının hak ve özgürlüklerini iyice anlamaya başlamıştır. Bazı gerçekleri anlamaya gerçekleri anlamaya başlarken hayal gücünün de sınırsız olduğunu öğrenmeye başlarlar. Bağımsız hareket etme isteği, yazıp-çizme yeteneği, inatçılık, akılcı konuş ve sorular, olmamış olayları olmuş gibi anlatmak hatta yaşamış gibi anlatmak bu yaş döneminde sıklıkla görülür.
Bu yaş grubundaki çocukların soruları daha teknik ve detaylı cevap isteyen şeyler olabilir. Çocuğunuz size; doğum, ölüm, dünya, güneş hakkında meraklı sorular sorabilir. Bu durumda kitaplardan yardım alarak araştırma en uygun yanıt yoludur. Ayrıca müze, sanat atölyesi gibi yerlere gidilebilir. Makineler, teknoloji, tarih müzesi ilgisini çekebilir.
Yine bu dönemde bazı çocuklar hayal güçlerinin sınırlarını zorlarlar. Hayali arkadaşların en sık rastlandığı dönemdir. Çocuk hayali olaylar bazen gerçekten tam ayıramayabilir ve korku geliştirebilir. Mesela hayalet ve canavarlar ona gerçekmiş gibi gelebilir. Bu durumda asla alay etmemeli, onlarla korkutmamalı, bunların sadece hikaye ve kitaplarda olduğun ona anlatmalısınız. Sorun çözmede onun hayal dünyasına katılma, sorunu orada yaşayıp çözüm bulmak bu yaş grubunda etkili ve eğlenceli bir yoldur.
Bu yaş grubu çocuklar yavaş yavaş bağımsız olmaya da başlarlar. Yeme – giyinme gibi konularda karar vermesine izin vermelisiniz. Seçenekleri kısıtlamak, bu durumun içinden çıkılmaz bir soruna dönüşmesini engelleyecektir. Ne oynamak istediğine karar verebilir. Yaptıklarına ve yapmadıklarına saygı duymak gelişimin önemli bir parçasıdır.
4-5 yaş çocukların yasak olana ilgi duyduğu bir dönemdir. Size kabalık yapıp küfür edebilirler. Bu dönem kötü ve iyiyi keşfettikleri zamandır. Davranışlarınızla örnek olmak, onun kötü davranışı isteyerek yapmakla kazara yapmak arasındaki farkı öğrenmesini ve doğruya yönelmesini sağlar. Ceza en son düşünülmelidir. Ceza verilirken de verilme nedeninin çocuğunuzun değil davranışın kötülüğü olduğu açıkça anlatılmalıdır. Bu yaşta çocuklara sorumluluk vermek de işe yarayabilir. Odalarını kendileri toplayabilir, masayı hazırlayıp toplayabilirler. Sorumluluk onların bağımsızlığını ve özgüvenini destekleyecektir.
Bu yaşta hem kendi hem de karşı cinsi öğrenmeye başlar. Bu korkulacak bir olay değil, basit cinsel meraktır. Erkek kadın farkını merak eder. Soruları basit, ayrıntıya girmeden yanıtlamak yeterlidir. Genital organa ilgi sağlıklı ve doğaldır. Ancak çocuklara çıplaklığın ve seksüel oyunların toplum içinde, başkalarının yanında doğru olmadığı anlatılmalıdır. Genital organın özel olduğunu öğretmek gereklidir.
