Okuma; insan yaşamı boyunca süren bir etkinliktir. Okuma; içinde birçok değişken barındıran karmaşık bir süreçtir. Bu değişkenleri, kelime tanıma-ayırt etme, dil bilgisi, dil yapısının farkında olma, dikkat, katılım, bellek, motivasyon, çıkarım yapma, akıl yürütme olarak sıralamak mümkündür. Okuma alışkanlığını da; bireyin bir gereksinim olarak algılaması sonucu oluşan okumayı, yaşam boyu sürekli zevkle ve düzenli biçimde gerçekleştirmesi şeklinde tanımlayabiliriz. Peki ya biz bu okuma alışkanlığını ne zaman ve nasıl kazanıyoruz? Gerçekten de kazandık mı? Çocuklarımıza okuma alışkanlığını kazandırmak için nasıl bir yol izlemeliyiz?
Çocuğum Kitap Okumuyor, Peki ya Ben?
Kimi zaman ebeveynlerden çocuklarının kitap okumadıklarına, kitap okuma alışkanlıklarının hiç olmadığına dair sitemler gelir. Peki ya burada tek kabahatli çocuklar mı? ‘’Çocuğum evde kitap okumuyor ama ben evde, çocuğumun yanında günde kaç dakika kitap okuyorum?’’ Bu soruları kendimize hiç sorduk mu? Bugüne kadar ‘’Ebeveynleri olarak bizler her gün düzenli olarak kitap okumamıza rağmen çocuğumuzda kitap alışkanlığı yok!’’ diye şikayet edene denk gelmedim, denk geleceğimi de sanmıyorum. Okuma alışkanlığının çocuklarımıza kazandırılması için kritik bir öneme sahip okul öncesi dönemde ve ilkokul döneminde neler yapmamız gerekiyor, haydi gelin hep birlikte gözden geçirelim:
Çocuğunuza Okuma Alışkanlığı Kazandırmak için Neler Yapabilirsiniz?
1)Öncelikle çocuklarınıza bilinçli örnek bir rol model olun!
Okul öncesi ve ilkokul dönemindeki çocuklar anne, baba ve öğretmenlerini rol model alır ve onları taklit ederler. Çocuklar için ebeveynlerinin söylediklerinden çok, davranışları daha önemlidir. Bu yüzden ebeveynler olarak evde sık sık kitap okumaya özen gösterin. Çocuğunuzun sizi kitap okurken görmesi bu alışkanlığın değerli olduğunu düşündürecektir.
2)Çocuklarınıza kitap okuyup onları heveslendirin!
Okul öncesi dönemde ve ilkokul döneminde çocuklara sesli kitap okuma, okuma alışkanlığı için çok önemlidir. Sesli kitap okumanın uygun zamanlarda yani çocuğun hazır olduğu kritik zamanlarda yapılması gerekmektedir. Kitap seçimlerinin yaş ve gelişim seviyelerine uygun olmasına özen gösterin. Özellikle çocukların sevmiş olduğu kitaplar bunda önemli rol oynamaktadır. Çocuklar önceden dinlemiş oldukları hikâyeleri tekrar tekrar dinlemekten hoşlanırlar; yeniden okumalar bazen anne ve babaları yorsa da sabırlı davranılmalı. Çocukların anlamalarını geliştirmede, okuma konusunda isteklerini arttırmada, yazı dilini anlamalarında sesli tekrarlı okumalar oldukça etkili olmaktadır. Resimli kitaplar çocukların hayal gücünü uyarıp kendi hikayelerini yaratmalarına ortam sağladığı için resimli kitaplar tercih edilmelidir.
3)Kitap okurken yazı yönünü parmaklarıyla takip etmelerini sağlayın!
Yazılar soldan sağa ve yukarıdan aşağıya yazılmakta ve okunmaktadır. Bir öykü okurken çocuğa yazıların soldan sağa doğru okunduğunu mutlaka gösterin. Bunu parmaklarıyla takip etmelerini sağlayın. Ayrıca çocuğunuza yazının yönünü göstermek için sayfa çevirmeye de dikkat edin. Çocuk, içeriğin akışını, sayfaların çevrilmesini, metnin sonuna kadar okunduğunu sizleri izleyip taklit etmeye başlayacaktır.
4)Görsel okumalar ve yorumlamalar yapmalarını isteyin !
Çocuklar birçok kavramı resimli kitaplar yoluyla daha kolay öğrenir. Örneğin ; renkler,şekiller, arka –ön, açık-kapalı, büyük-küçük, uzun-kısa gibi kavramları resimler yoluyla daha iyi anlarlar. Ayrıca çocuklara öykü dinletilirken aynı zamanda kitaptaki görseller takip ettirilip ‘’’Sence bu karakter ne hissetmiştir ?’’, ‘’Sen olsaydın ne yapardın ?’’ , ‘’Sence şimdi ne olacak ?’’ gibi sorular sorularak çocukaların akıl yürütmelerini sağlayın.
5)Çocuğunuzun odasına kitaplık bulundurun !
Hatta kitaplığı çocuğunuzla beraber tasarlayıp onunla beraber boyayabilirsiniz. Çocuğun okuma ile ilgili materyallere çok fazla maruz kalması okuma alışkanlığı konusunda olumlu yönde etkileyecektir. Kitapları, çocukların ulaşabileceği yerlerde bırakın. Ulaşılabilirlik oldukça önemli.
6)Onlara kitap hediye edin !
Çocuklarınız kitaplara ayrı bir değer atfedeceği için bu durum da ileride kitap okuma alışkanlığı konusunda katkıda bulunacaktır.
7)Çocuklarınızla kütüphanelere, kitap marketlere, kitap fuar alanlarına gidin !
Yapılacak bu tür geziler çocukların ilgisini çekeceğinden okuma alışkanlığı konusunda oldukça önemlidir. Onların beğendiği, istediği, ilgi gösterdiği kitabı almasına izin verin.
Ve, her şeyden önemlisi, her ne olursa olsun,çocuklarınıza her koşulda değer verin ve bunu çocuklarınıza hissettirin !!!
