Özgüven bireyin psikolojik anlamda var olabilmesinin temelini oluşturur ve duygusal gerekliliktir. Genellikle bireyler özgüvenlerini göstermekten çekinirler. Kendi becerilerini, bilgilerini, yeterliliğini bilmeyen birey özgüvenini gösteremez. Bu yüzden bireyin kendisini tanıması önemlidir. Bireyin özgüvenini göstermemesinin nedenlerinden birisi de kaygıdır. Kaygılı olan birey yapabileceği işten bile kendisini geri çeker. Daha önceki olumsuz deneyimlerin ve olumsuz otomatik düşüncelerin oluşturduğu kaygılar bireyi engeller. Bu yüzden de birey kendisini yetersiz ve değersiz hisseder.
Peki özgüvenimizi arttırmak için nelere dikkat etmeliyiz?
Önce kendinin farkında ol
Özgüven sahibi olabilmek için öncelikle birey sahip olduğu yetenek ve duygularını tanımalıdır. Birey bu özelliklerini belirlerken hem olumlu hem olumsuz özelliklerini belirlemelidir. Bu özellikleriyle birey bir kimlik oluşturur ve sonra bu kimliğe bir değer kazandırır. Başka bir deyişle, kim olduğunuzu tanımlamak ve daha sonra bu kimliği sevip sevmediğinize karar verme gücüne sahipsiniz. Belirlediği kimliğe uygun olarak bir yol belirler ve kendisini gösterir. Birey kendisinin farkında olduğu sürece sorumluklarını alır, yaşamını kontrol edebilir.
Olumlu özelliklere odaklan
Bireyin olumlu özellikleri kendisinin farkında olması ve değerli hissetmesi için en önemli özellikleridir. Birey bu şekilde bir alanda yeterliliğini fark ederek ve odağını o yöne çevirip kendisini daha da geliştirerek özgüvenini yükseltebilir. Bir alandaki bilgi ve becerisini deneyimleriyle geliştirerek kendisine güvenini arttırır. Böylece olumlu özelliklerinin farkında olur o alanda kendisine güvenir ve kendisini gösterebilir.
Olumsuz özelliklerinle yüzleş
Her bireyin olumsuz özellikleri vardır. Bu olumsuz özelliklerin üstesinden gelmek özgüven açısından önemlidir. Birey bu özellikleri fark ederek ya geliştirmeli ya da göz ardı etmelidir. Bireyin yaşamı boyunca yaşadığı düş kırıklıkları, yetersizlikleri özgüvenini zedeler. Başka bir deyişle, yaşamı boyunca ne kadar çok düş kırıklığı yaşarsa özgüveni o kadar zedelenir. Böylece birey kendisine karşı kötümser tutum besler. Birey bunun üstesinden yetersizlikleriyle yüzleşerek gelebilir.
Gerçekçi hedefler belirle.
Birey kendisinin farkında olduktan sonra ihtiyaçlarını da belirlemeye başlar. Böylece ihtiyaç düzeyinin farkında olduktan sonra hedeflerini ona göre belirler ve planlarını oluşturur. Gerçekçi hedeflerini belirlerken adımlarını aşamalı olarak oluşturmalı ve yapabildikçe ilerlemelidir. Bu şekilde birey hedeflerine daha sağlıklı şekilde ulaşmış ve özgüvenini arttırmış biri olur.
Başarılar özgüvenini arttırır.
Bireyin hayatı boyunca kazandığı başarılar, değerler özgüvenin oluşmasında rol oynar. Birey bir alanda, durumda başarılı olursa bu bireyin benlik saygısını, kendine verdiği değeri ve bunlara bağlı olarak da özgüvenini arttırır. Birey başarılı olamazsa kendine karşı tutumu olumsuzlaşır ve yetersiz hisseder. Bu yüzden birey kendi beceri ve yeterliliklerinin farkında olabilirse başarılarını arttırabilir buna bağlı olarak da özgüvenini arttırabilir.
Kaygı özgüvenini engeller
Özgüven ve kaygı kişiliğe yön veren özelliklerdir. Özgüven bireyin yapabilme potansiyelini oluştururken, kaygı kişinin bu potansiyelini kullanmasını engellemektedir. Birey bir göreve başlayacağı zaman otomatik düşünce “Ya yapamazsam” mesajını verir böylece birey kendisini geri çeker. Bireyin kendisini geri çekince de yetersizlik hisseder. Fakat birey kaygısını orta düzeyde tutarsa başarılı olur buna bağlı olarak da özgüveni artar.
Onaylanma özgüveni arttırır
Özgüven, kişinin etrafındaki insanlarca kabulü ve takdiri sonucu ortaya çıkar. Bireyin etrafındaki kişilerden sergilenen olumlu, kabul edici ve destekleyici tutumlar özgüvenin gelişimine önemli katkılar sağlar. Birey bir görevi tamamladıktan sonra ne düzeyde tamamlayabildiğini sorgular ve geri bildirim bekler. Onay alırsa özgüven artar.
Tedbirli Olun
Kötü düşünmenin özgüveninizi olumsuz etkilemesini istemiyorsanız, bu düşünceleri “tedbirlerle” değiştirebilirsiniz. Başınıza gelecekler için ya da geleceğe dair planlarınız için sürekli olumlu düşünmek zorunda değilsiniz. “Benim bu isteğim için olabilecek en kötü şey nedir, online ders yaparken elektrikler kesilirse ne yapacağım, işe geç kalmamak için kurduğum alarmda uyanamazsam başka neler olabilir?” diye sık sık düşünün. Bu düşünce, sizleri özgüvensizlikten ziyade tedbirli bir insan yapar.
Her Şeyden Sorumlu Değilsiniz
Kötü giden her şeyin sorumlusu siz değilsiniz. Kendinizi bu büyük sorumluluğun kurbanlığından azad ediniz. Tüm sorumluluğun yükünü üzerinize almak yerine bu sorumluluk içerisindeki rolünüzü doğru belirlemeye çalışınız.
Son Olarak
Unutmayınız ki her şey olacağını varır. Siz de diğer insanlar gibi normal bir insansınız ve sizin de fikirleriniz, düşünceleriniz, hissettikleriniz var. Bunları saklamak yerine paylaşmayı tercih etmenizin zamanı geldi de geçiyor bile. Kendinize dış gözlerden bakıp yargılamak yerine iç sesinizi dinlemeye ihtiyacınız var. Özgüveninize ve kendinize odaklanmanız ümidiyle.
