Bağımlılıklar içerisinde madde bağımlılığının hacmi geniş.
Bağımlılıklar hakkında bugün yeterince bilgi sahibi miyiz? Çok sıklıkla haberdar olduğumuz bir konu bağımlılıklar. Gelin bu konuda farkındalığımızı artırmak adına daha çok bilgi sahibi olalım. Bilmemiz gereken en önemli konulardan bir tanesi insanların neden uyuşturucu kullandıklarıdır. Bilim tarihinde yapılan bazı deneyler bu sorunun cevabı araştırmış ve önemli bulgular elde etmiş.
Şimdi bağımlılıklarla ilgili gerçeklere birlikte göz atalım.
Bir insan nasıl eroin bağımlısı olur?
Eroin bağımlılığında eğer 20 gün boyunca bu maddeyi kullanmanız durumunda bağımlılık tavan yaparak maddenin çok daha fazlasını kullanmak isteyeceksiniz. Bağımlılık yapıcı kimyasallar uyuşturucunun yapıtaşıdır. Şimdi bu konuda şimdi önemli bilgilere göz atacağız.
Bağımlılık hakkında bildiğimiz neredeyse her şey yanlış
Örneğin kalçanızı kırdığınızda hastaneye götürülüyorsunuz ve size haftalarca, belki aylarca yüksek miktarda diamorfin verirler. Diamorfin, eroindir.
Bu kadar güçlü bir uyuşturucunun tedavi amaçlı kullanıldığı birçok hasta var. Fakat neden bu ilaç dolayısıyla tedavi gören insanlarda bağımlılık oluşmuyor?
Bağımlılıkla ilgili fareler üzerinde birçok deney yapıldı
Bu konuda 20. Yüzyılın başlarında bazı deneyler yapılıyor. Deneye göre bir fare, içinde iki adet suluk olan bir kafese yerleştiriliyor. Fakat kafesteki suluklardan bir tanesi uyuşturucu katılmış bir su içerirken diğerinde sadece normal su bulunmakta. Deney boyunca kullanılan farelerin takıntılı şekilde uyuşturucu bulunan suyu kullandığı ve kendine zarar verecek kadar tükettiği gözleniyor.
Psikolog Bruce Alexander bu deneye yeni bir bakış açısı kazandırdı
1970’li yıllarda psikoloji profesörü olan Bruce Aleksander bu deney üzerinde yeniden düşündü. Kafese kapatılan fareler için tek etkinlik aracın uyuşturuculu su kullanmak olduğunu söyleyerek deneyi değiştirdi. Belki de kafeste başka başka etkinlik imkanları olsa fareler bağımlı olmayı tercih etmeyeceklerdi.
Deney daha farklı yöntemlerde tekrar denendi
Profesör Bruce Aleksander kafesin içerisinde renkli bir dünya kurdu. Fareler burada renkli toplarla oynuyor, diğer farelerle beraber vakit geçiriyorlardı. Bir fare için her şey yerli yerindeydi.
Bu deneydeki farklılık meyvelerini vermeye başladı
Bu yeni ortama tekrar uyuşturucu dolu suluk ve normal su ile dolu suluk konuldu. Fakat bu kez farklı bir bulgu elde edildi. Fareler çok nadir şekilde uyuşturucu kullandı. Genellikle çevrelerindeki işlerle vakit geçirdiler.
Peki bu durum insanlar üzerinde de aynı etkiyi yaratıyor mu?
Pekala bu bulgu sadece fareler için mi geçerliydi yoksa böyle bir sonuç insanlar için de mümkün müydü? Vietnam Savaşı sırasında Amerikan birlikleri içerisinde çok fazla uyuşturucu bağımlısı asker mevcuttu. Halkta bu konuyla alakalı büyük bir endişe başlamıştı. Yani savaştan sonra sokaklar uyuşturucu bağımlısı insanlarla mı dolup taşacaktı? Bu korkunç bir ülke anlamına gelirdi. Fakat hiç de sokaklar bağımlı insanlarla dolup taşmıyordu. Bağımlı askerler savaşın ardından evlerine döndüklerinde bağımlılıktan kurtuldular. Ortamlarına yeni insanlar, yeni uğraşılar, yeni işler ve fırsatlar, sevdiği insanlar dahil olmuştu. Meşguliyetleri ve gündemleri değişmişti. Bu sayede rehabilitasyon eğitimden dahi geçmeyen birçok asker kökenli kişi sağlıklarına bu süreçle kavuştular.
O zaman şunu söyleyebiliriz: Bağımlılığın tersi ayık olmak değil, başkalarıyla bağlantı kurmaktır.
