Aşırı kaygı nedir?
Aşırı kaygının klinik veya teşhis amaçlı kullanılan bir terim olmadığını anlamak önemlidir. Aşırı kaygı bireylerin şiddetli anksiyete veya anksiyete bozukluğunun tanımlayabilmelerinin bir yoludur.
Anksiyete kişiden kişiye değişmektedir. Kimi midesinde kelebeklerin olduğunu hissederken kimi ise panik atak geçirebilir.
Varsayalımhayatınızı sınırlayan bir kaygı yaşadığınız iş, okul ve ilişkiler dahil hayatınızın farklı alanlarında her şey daha zor hale gelmeye başladı. Tam da bu durumda anksiyete bozukluğunun yaşamınıza girebilme ihtimali var.
Normal Anksiyete ve Anksiyete Bozuklukları
Tüm kaygılar kötü değildir. Normal düzeyde olan kaygılar faydalıdır, çünkü gerektiğinde çevredeki uyarıcılara tepki vermenizi sağlayacaktır.
Normal ve aşırı kaygı arasındaki fark işlev düzeyine etkisi ve yarattığı engellerdir.
Normal veya şiddetli anksiyete günlük rutininizi bozar, normal çalışma şeklinizi değiştirir ve zor hale getirir. Çalışma ve sosyal hayatınızın önüne bir engel olabilir, hatta bazı durumlarda sizi biraz hareketlilik veya kaygı duygusuna sürükleyen ortamlardan oldukça uzaklaştırmaya çalışır.
Belirtileri Fark edin
Eğer kaygı duygularınızın süresi, yoğunluğu ve yaşamınız üzerindeki etkisi önemli bir düzeyde ise Kaygı bozukluğunuzun olma ihtimali yüksektir. Anksiyete bozukluğunu yalnızca bir doktor veya ruh sağlığı uzmanı teşhis edebilir. Bu bozukluğun bazı belirtileri şunlardır;
- Hızlı kalp atış hızı, artan solunum hızı, terleme, titreme ve nefes darlığı gibi fiziksel belirtiler
- Gerçek tehditle orantısız olan aşırı korku veya endişe duyguları
- Farklı nesneler veya durumlar hakkında mantıksızca korku veya endişe
- Korkunuzun kaynağından kaçmak ya da ona sadece büyük bir endişeyle katlanmak
- Sosyal durumlardan çekilme veya kendinizi arkadaşlarınızdan ve ailenizden soyutlama
- Sinirlilik ve kışkırtma duyguları
- Uyku problemleri
- Sindirim sisteminde sorunlar
- Endişeli ve huzursuz hissetmek
- Dikkat problemi
- Normal Günlük işlerde sorunlar
- Kişilerarası ilişkilerde sıkıntılar
- İntihar düşünceleri
Aşırı kaygı bazen panik atak gibi çok belirgin olabilir. Panik ataklar, hızlı kalp atışı, boğulma hissi, mide bulantısı, titreme, gerçek dışılık hissi ve kontrolü kaybetme hissi gibi çeşitli fiziksel duyumların eşlik ettiği ani bir yoğun korku veya rahatsızlık dalgası ile ifade edilebilir.
Aşırı kaygı türleri
Anksiyete bozukluklarının birçok farklı türü olduğunu anlamak da önemlidir. Doktor veya terapistiniz belirtileri değerlendirerek ne tür bir durumda olduğunuzu belirleyebilirler.
- Yaygın anksiyete bozukluğu: Bu durum, huzursuzluk, yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü, sinirlilik, kas gerginliği ve uyku bozuklukları gibi çeşitli diğer semptomların eşlik ettiği bir dizi olay, aktivite ve durum hakkında aşırı endişe duyguları ile açıklanılabilir.
- Obsesif kompulsif bozukluğu: Bu durum istenemeyen tekrarlı düşünceler ve istenmeyen davranışlar olarak ifade edilebilir.Bu bozukluğa sahip olan kişiler aynı davranışları bir süre tekrar edebilirler bu da kaygılarının azalmasına neden olmaktadır.
- Panik atak: Bu anksiyete bozukluğu, beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan yoğun ve tekrarlayan panik ataklarla kendini gösterir.Panik atak sırasında, bu duruma sahip kişiler, korku duygularına ve korkunun fiziksel semptomlarına neden olan aşırı endişe yaşarlar.
- Travma sonrası stres bozukluğu: Bu duruma sahip olan kişiler, travmatik bir olaya maruz kaldıkları için aşırı kaygı ve sıkıntı belirtileri yaşarlar. Semptomları, aşırı uyanıklık, geri dönüşler ve travmanın araya giren anılarını içerebilir.
- Sosyal anksiyete bozukluğu: Bu durum sosyal ortamlarda aşırı kaygı duygularıyla ifade edilebilir. Bu koşullarda olan insanlar genelde sosyal aktiviteleri sınırlamakta veya reddetmektedirler. Bu da kişilerarası ilişkiler, iş ve okul haytalarını olumsuz etkileyebilmektedir.
Bir Uzmanla konuşun
Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü’ne göre, ABD yetişkinlerinin %19,1’i her yıl bir anksiyete bozukluğu yaşıyor ve yetişkinlerin tahminen %31,1’i hayatlarının bir noktasında anksiyete bozukluğu deneyimi olmuştur.
Anksiyete bozukluğu kadınlarda daha yaygındır. Uzmanlar kadınların erkeklere nazaran iki kat daha fazla anksiyete bozukluğu yaşadığını söyleyerek 13 ve daha üstü yaşlarda anksiyeteye dayalı testlerin yapılmasını önerirler.
Eğer kaygı normal yaşamınızı zorlaştırıyorsa veya hayatınızda birtakım sıkıntılara neden oluyorsa yardım almak önem arz etmektedir. Anksiyete kendi kendine kayıp olmaz ve bazı durumlarda daha da kötü bir duruma doğru gidebilir. Bireylerin kullandığı başa çıkma stratejilerinin çoğu sorunu daha da kötüleştirmektedir.
Tedavi seçeneklerinizi anlayın
Bilişsel davranışçı terapisi ve maruz kalma terapisi, anksiyete tedavisinde kullanılan en yaygın ve en etkili psikoterapik seçeneklerdendir.
Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi, insanların kaygı duygularına katkıda bulunan otomatik olumsuz düşünceleri tanımalarına ve değiştirmelerine yardımcı olacak kanıta dayalı bir yaklaşımdır.
Maruz Kalma Terapisi
Maruz kalma terapisi aşırı anksiyete ve kaygılı duyguların tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu teknik, bireyin korktuğu şeye adım adım olarak maruz kalmasını içerir.
Bu maruz kalma kademeli, güvenli ve kontrollü bir şekilde gerçekleşir. Maruz kalma ile birlikte gevşeme ve rahatlama tekniği de öğretilmektedir. Bu teknikte bireyler zamanla korku ve kaygıyı tetikleyen şeye daha az tepki verirler bunun devamında ise endişe ve panik yaşamadan bu durumu hatırlayarak başa çıkabilirler.
İlaçlar
Anksiyetesemptomları ile başa çıkabilmek için bazen ilaçlar da kullanılabilir, örneğin anti deprasan ve norepinefrin. İlaçlar terapiye bağlı olarak verilirse daha çok etkili olacaktır.
Aşırı Kaygı ile Başa Çıkmak
Anksiyete ile yaşamak birtakım zorluklara neden olabilir, ancak bunları yönetmenize yardımcı olmak için kullanabileceğiniz birkaç yardım stratejileri vardır.
- Sosyal destek bulun: Etrafınızdaki insanlar psikolojik iyi oluşunuz için önemlidirler.Özellikle anksiyete gibi problemlerle uğraşırken çok kritik bir konumdadırlar. Semptomlarınız hakkında güvenilir bir sevdiğinizle konuşmayı düşünün. Çevrimiçi ve çevrimdışı kaygı destek grupları dahil olmak üzere başka destek seçenekleri de mevcuttur. Sizin yerinizde olan diğer insanlarla duygularınız hakkında konuşmak, destek, özen ve cesaret bulmanın harika bir yoludur.
- Mindfulness pratiği yapın: Mindfulness geçmiş veya gelecek problemlerini düşünmek yerine şimdiki zamanı yaşamayı içerir. Mindfulness endişeli düşünceleri susturmanın, bedeni sakinleştirmenin ve daha fazla farkındalık kazanmanın bir yolu olabilir.
- Derin nefes:Anksiyete genellikle kısa, hızlı nefes almaya neden olabilir. Araştırmalar, yavaş ve derin nefes alma tekniklerinin, kaygı semptomlarını azaltmak da dahil olmak üzere sağlık için yararlı olduğu kanıtına varmıştır.
- Kaçınma davranışlarını sınırlayın:Sizi endişelendiren şeylerden kaçınmak kısa vadeli rahatlama sağlarken, bu strateji uzun vadede endişeyi daha da kötüleştirme eğilimindedir. Tetikleyicilerinizden kaçınmak yerine, onlarla yavaş yavaş başa çıkmaya çalışın. Küçük adımlarla başlayın ve kaygı duygularınızı azaltmanıza yardımcı olmak için başa çıkma stratejilerinizi kullanın. Derin nefes alma gibi rahatlama stratejileri kullanın ve kendinize endişeli düşüncelerin sadece düşüncelerden ibaret olduğunu hatırlatın.
Aşırı kaygı, kayda değer problemleri ortaya çıkarabilir ve normal günlük yaşamınızı çok zorlaştırabilir. Aşırı kaygı belirtileri yaşıyorsanız, doktorunuzla konuşun. Bu endişeli duygularınızdan kurtulmanıza yardımcı olabilecek etkili tedavi yöntemleri mevcuttur.
